Apodemy

«Ο Πλάτωνας παρομοιάζει την ανθρώπινη ψυχή με κλουβί και τη γνώση με πουλιά που πετούν φυλακισμένα μέσα του. Τη στιγμή που γεννιόμαστε το κλουβί αυτό είναι άδειο όμως καθώς μεγαλώνουμε συλλέγουμε τέτοια πουλιά και τα φυλακίζουμε στο κλουβί της ψυχής μας για μελλοντική χρήση. Όταν θέλουμε πρόσβαση στη γνώση που έχουμε ήδη αποκτήσει στη διάρκεια της ζωής μας βάζουμε το χέρι μας στο κλουβί, αρπάζουμε ένα πουλί αλλά πολλές φορές μπορεί να είναι λάθος η επιλογή αυτή, να πιάσουμε δηλαδή το λάθος πουλί.

Η Ορνιθολογία χρησιμοποιεί τον όρο "Zugunruhe" (Zug=μετακίνηση, μετανάστευση) and Unruhe=άγχος, ανησυχία) για να περιγράψει την ταραχώδη συμπεριφορά των πουλιών πριν την μετανάστευσή τους. Αυτές οι δύο καταστάσεις, τα πουλιά που κατοικούν μέσα στην ψυχή μας και η αγωνία του πουλιού που μεταναστεύει αποτέλεσαν την έμπνευση για το παραπάνω φιλμ ενώ ταυτόχρονα αγγίζει το θέμα της μετανάστευσης.

Ένα κοπάδι πουλιά περιτριγυρίζει και κινεί ένα όχημα-κλουβί το οποίο ψάχνει διαφυγή από μια πόλη μισοτελειωμένη κι εγκατελειμένη διασχίζοντας δρόμους κατακερματισμένους από τμήματα γκρεμισμένων αγαλμάτων. Αυτά τα τμήματα/χέρια συμβολίζουν την αναζήτηση της γνώσης και τους ήρωες/αρχηγούς/σύμβολα του παρελθόντος που ενώ έχουμε απορρίψει εξακολουθούν να μας κυνηγούν.»
 

Η Κατερίνα Αθανασοπούλου δημιουργεί ένα φιλμ ορμώμενη από την σημερινή ζοφερή πραγματικότητα μιας κοινωνίας αποτελούμενης από ανθρώπους οι οποίοι έχουν σταματήσει να ονειρεύονται επειδή τους λείπει η τόλμη κι όχι τα ερεθίσματα, ενώ βιώνουν μια πραγματικότητα που τους υπερβαίνει, μια ζωή που δεν επέλεξαν, όμως εγκλωβίστηκαν σε αυτήν, μιας κοινωνίας με ανθρώπους που αποκαθηλώνουν ήρωες βάναυσα και βιαστικά, μέσα σε μια αίσθηση διαρκούς προδοσίας. Μέσα σε μια σχεδόν παρανοϊκή εμμονή ότι «βαλλόμαστε από παντού, ότι όλοι θέλουν να μας αρπάξουν αυτό που μας ανήκει». 

Ταυτόχρονα, οι άνθρωποι αυτοί, άπολεις πολίτες, παρατηρούν αποσβολωμένοι θεατές το κοινωνικό γίγνεσθαι ερήμην τους, αποδεχόμενοι παθητικά μια δήθεν "άνωθεν" τιμωρία, καφκικές φιγούρες χωρίς όμως την τραγική κρούστα της φιλοσοφικής έννοιας του μετέωρου ανθρώπου αλλά με την γύμνια ενός υποταγμένου και κυριολεκτικά χαμένου κι αδιάφορου όντος. Που ωστόσο, ενώ νιώθει ανυπεράσπιστος και καταπιεσμένος, δεν διαθέτει - προς ώρας - εκείνη τη γνώση/συναίσθηση και οξυδέρκεια που θα τον καταστήσει ικανό να διαλέξει από τα αποθέματα της γνώσης του το σωστό πουλί, να το απελευθερώσει και ακολουθώντας το να απελευθερώσει και την δική του ύπαρξη οδηγώντας την στους δρόμους της ανακούφισης από τα δεινά του και της αποτίναξης των δεσμών του.

Η Κατερίνα Αθανασοπούλου είναι η digital artist που έλαβε το φετινό Lumen Prize, το κορυφαίο βραβείο στον χώρο των ψηφιακών τεχνών σύμφωνα με τον Guardian. Το έργο της «Apodemy» (αποδημία) επικράτησε ανάμεσα σε 700 έργα από 45 χώρες που συμμετείχαν στον φετινό διαγωνισμό.

Μια μέρα στο Μουσείο

Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Μαλλιά... ✓
Μακιγιάζ (λέμε τώρα)... ✓
Άρωμα... μην τυχόν συναντήσουμε στο metro την κα Υφαντή και δεν μας ξεπλένει τίποτε μετά (κάποιοι θα καταλάβετε)... ✓
Ντύσιμο (φθινοπωρινό) ✓
Καπαρντίνα (μαύρη)... ✓
Μπότες (από τώρα ρε γαμώτη;)... ✓
Γυαλιά... λεφτά ... κινητό... ✓ ✓ ✓

ΦΥΓΑΜΕ....

Κίνηση; Μπα... κόλαση πες καλύτερα.
Όχι καλέ μέσα στο metro. Κίνηση είχε στην Κηφισίας μέχρι να πάω με το αυτοκίνητό μου στο metro. Να τα εξηγούμε αυτά. Όχι σαν την βοηθό που της τηλεφωνώ να την ρωτήσω πού ακριβώς βρίσκεται και σε πόση ώρα θα 'ρθει γιατί πρέπει να φύγω κι ενώ ακούω τον θόρυβο του ηλεκτρικού (τακ τουκ τακ τουκ κι όχι πια τσαφ τσουφ) εκείνη μου απαντάει "έχει μια κίνηση φοβερή"! Άει στο καλό... πλάκα έχει...

Είχα συναντήσεις με αρχαιολόγους/επιμελητές σε γνωστό μεγάλο Μουσείο της πόλης μας για το οποίο εργάζομαι τους τελευταίους μήνες.
Μελαγχολικός καιρός, μελαγχολικά βήματα, στρίβω στη γωνία και ώωωωωωπ πέφτω πάνω σε ένα δημοτικό σχολείο... Όχι στο κτίριο... στους μαθητές του. Μάλισταααα.... τα πιάσαμε τα λεφτά μας.
Παίρνω βαθειά ανάσα, βουλώνω τ' αυτιά και χαμογελαστή (μη με πουν και ξινή) προσπερνώ. Τα παιδάκια όμως μ' ακολουθούσαν σαν ουρά... τιτιβίζοντας (τρττττττττ τρρρρρτττττ.... ααααα....ιιιιιιι.....εεεεεε... ααιεεετριτττττρττττ)... πλάκα είχε...
Αλλά δεν είχε καθόλου πλάκα όταν διαπίστωσα ότι θα έμπαιναν στο Μουσείο!!! Να 'ναι καλά οι δάσκαλοί τους βέβαια... Έτσι, από μικρά να μαθαίνουν στις αντιθέσεις του πνεύματος/γράμματος και της πραγματικής ζωής.

Όταν διάβηκα την είσοδο και πήγα στη συνάντηση που είχα, ένιωσα σαν να μπήκα σε σκουληκότρυπα που τσακ μπαμ με μετέφερε σε ένα άλλο σύμπαν. Ακόμη κι ο καφές και το κρουασάν έμοιαζαν διαφορετικά, αλλιώτικα... πιο ήρεμα, αν μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο για τρόφιμα ή/και ποτά. Ησυχία παντού... βλέπετε η ώρα του κοινού δεν είχε έρθει ακόμη κι έτσι το σχολείο περίμενε έξω. Στη διάρκεια της συζήτησης με τους εξαιρετικούς ανθρώπους συνειδητοποίησα πως σε αυτό το άλλο σύμπαν ασχολούνται με τον πολιτισμό!!! Αγωνιούν για μια έκθεση που προγραμματίζουν!!! Διαβάζουν και ξαναδιαβάζουν, σβήνουν και ξαναγράφουν, κόβουν και ράβουν κείμενα ώστε να είναι όπως τα θέλουν (και να ταλαιπωρούν εμένα). Συνδέουν ποιητές κολοσσούς με ιστορικές περιόδους, ιστορικούς γίγαντες και μυθολογικά δημιουργήματα. Αναρωτιούνται τί θέλει να πει ο ποιητής (ο Καβάφης εν προκειμένω) και εικάζουν περί αυτού. Τί περίεργα κι αλλόκοτα όντα είναι αυτά!!!

Μιλάμε σιγά αλλά και δυνατά αναλόγως το θέμα. Εκείνη την ώρα, για κανέναν μας, δεν υπάρχει η χώρα κι η κατάντια της (είπαμε βρισκόμαστε αλλού), δεν υπάρχει η κυβέρνηση και τα μνημόνιά της, δεν υπάρχει η χρυσαυγειάδα και οι παραφυάδες της, δεν υπάρχει η τηλεόραση και η προπαγάνδα της, οι τατιάνες και η σαπίλα τους. Είναι ένας άλλος κόσμος. Που σκύβει με αγάπη στο χθες για να χαράξει με φροντίδα σήμερα την πορεία για ένα καλύτερο αύριο. Ανεβοκατέβαινα τους ορόφους και κοίταζα τα εκθέματα, με άλλο μάτι όμως τούτη τη φορά, όχι αυτό της επισκέπτριας, αλλά αυτό της χρωματικής επεξεργάστριας (δικός μου ο όρος) εφόσον έπρεπε να κάνω με το μυαλό μου "screenshot" τα αντικείμενα και να φροντίσω να παραμείνει η εικόνα τους κλειδωμένη μέσα σε αυτό ώστε να κάνω τις απαραίτητες ψηφιακές χρωματικές διορθώσεις όταν θα έφτανα στο γραφείο. Εγώ βέβαια πολύ θα ήθελα να πάρω τα εκθέματα μαζί μου ...για καλύτερη επεξεργασία... καταλαβαίνετε... αλλά επειδή σιγά μην τα ξανάβλεπαν, δεν μου τα έδωσαν!!! (αν είναι δυνατόν, τί ζητάω κι εγώ ε;).

Σε αυτά τα πάνω-κάτω λοιπόν - είχε ήδη ανοίξει το μουσείο για το κοινό - είδα το δημοτικό που λέγαμε αλλά κι ένα άλλο δημοτικό που είχε έρθει εν τω μεταξύ. Και λέω "είδα" γιατί - ω ναι - δεν άκουγα!! Μόνον ο δάσκαλος ίσα που ακουγόταν ενώ εξηγούσε ψιθυριστά στα παιδιά τί βλέπουν. Είδα επίσης "ξένους"/τουρίστες επισκέπτες. Είδα ακόμη κι έλληνες επισκέπτες (αργόσχολους προφανώς!!!) και βεβαιώθηκα πως έχω φύγει για τα καλά από αυτή τη χώρα στης οποίας τα εδάφη κι όχι μόνο βρέθηκαν όλα αυτά τα εκθέματα τα οποία είχαν δημιουργηθεί από προηγούμενους και σαφώς πιο αξιόλογους κατοίκους κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της.

Μετά από μερικές ώρες πήρα τον δρόμο της επιστροφής πανήρεμη κι ευτυχής. Βρήκα - αν και μεσημέρι πια - ένα ακόμη πεντακάθαρο metro, μπήκα σ' ένα άνετο κι επίσης καθαρό βαγόνι, οσμίστηκα πανδαισία αρωμάτων, σαπουνιών κι άφτερ σέιβ, χάζευα τα outfit των νεαρών κυρίων αλλά παρατηρούσα σχολαστικά τα outfit των δεσποινίδων ώστε να ενημερωθώ για τις νέες τάσεις της μοδός, να πάρω ιδέες και να τις εφαρμόσω επάνω μου αφού βεβαίως τις προσαρμόσω στην ηλικία μου και το παρουσιαστικό μου. Pas mal. Οδήγησα μετά χαλαρά κι είχα σχεδόν ξεχάσει τα βάσανα και τα προβλήματά μας. Στο μυαλό μου δεν είχα χώρο για φόρους, χαράτσια, ασφαλιστικές εισφορές κι άλλες υποχρεώσεις που υπάρχουν ούτε είχα έννοια για χρήματα εν γένει που όμως δεν υπάρχουν. Δεν επέτρεψα να εισχωρήσουν σε αυτό θεωρίες και "φιλοσοφίες" (κι αγωνίες) για τα έξοδα που αυτοτελώς και μονομερώς, ακούραστα, αβάδιστα κι ανεμπόδιστα αυξάνονται καθημερινά εν αντιθέσει με τα έσοδα που πρέπει να κοπιάσω πάαααρα πολύ για να τα αποκτήσω (και αν...). Εξάλλου κι η επομένη ...μέρα ήταν. Έφτασα στο γραφείο μου πεινασμένη (ως συνήθως) αλλά σε άριστη ψυχολογική κατάσταση και με ηθικόν ακμαιότατον κι αφού τάισα το στομάχι μου ξεκίνησα τη δουλειά. Όταν αργά το απόγευμα επέστρεψα σπίτι, άρχισα τα μπωτέ μου, σε μια προσπάθεια αναστήλωσης κι ανακαίνισης (ή αναπαλαίωσης... ό,τι θέτε, χατίρι δε χαλώ) αφού κοιτώντας τον εαυτό μου στον καθρέφτη τον είδα κάπως έτσι...

Τελικά αποφάσισα να σιδερώσω (μου αρέσουν οι λάιτ δουλειές του σπιτιού, δρουν επάνω μου χαλαρωτικά κι αγχολυτικά) και για ...παρέα/θόρυβο άνοιξα την τηλεόραση πάνω ακριβώς στην ώρα που ξεκινούσε η τηλεοπτική προπαγάνδα που κατ' ευφημισμόν ονομάζουμε "ειδήσεις". Δεν περιγράφω άλλο...