Οι άπειρες διαστάσεις του επιπέδου...

Γκερνίκα...
Ένα έγκλημα πολέμου και ένα αριστούργημα...

Δευτέρα, ημέρα που γινόταν το μεγάλο παζάρι, εκεί όπου μαζεύονταν οι άνθρωποι άλλοι 
για να πουλήσουν κι άλλοι για ν' αγοράσουν τα χρειαζούμενα. Οι καλόγριες από την ταράτσα του μοναστηριού των Καρμελιτισσών είδαν τ' αεροπλάνα κι έδωσαν σύνθημα να χτυπήσουν οι καμπάνες. Οι πρώτες βόμβες έπεσαν στο κέντρο της πόλης. Δεν υπήρχε κανένας στρατιωτικός στόχος εκεί παρά μόνο άνθρωποι που πουλούσαν, νοικοκυρές που ψώνιζαν και παιδιά που έπαιζαν.
Η εκκλησία Σαν Χουάν καταστράφηκε εντελώς καταπλακώνοντας τους ανθρώπους που έτρεξαν να βρουν εκεί καταφύγιο. Τα αεροπλάνα έρχονταν κάθε είκοσι λεπτά περίπου. Πρώτα έριχναν τις βόμβες σπέρνοντας τον πανικό και στη συνέχεια πολυβολούσαν κατευθείαν στο πλήθος που έτρεχε πανικόβλητο να σωθεί. Οι μοναδικοί στρατιωτικοί στόχοι της περιοχής δεν πειράχτηκαν καθόλου.
Δεν τους ενδιέφεραν οι στρατιωτικοί στόχοι, οι Γερμανοί πειραματίζονταν σε μια νέα τακτική: 
να χτυπούν στόχους χωρίς στρατιωτική σημασία, να χτυπούν αμάχους με μόνο στόχο να κάμψουν το ηθικό και σε κάποιες περιπτώσεις να διασκεδάσουν κιόλας. Την τακτική αυτή την "δοκίμασαν" στην Ισπανία και την τελειοποίησαν αργότερα σε ολόκληρη την Ευρώπη για να την "υιοθετήσουν" στη συνέχεια οι Αμερικανοί και να την εφαρμόσουν στο Βιετνάμ αλλά πιο πριν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι και μάλιστα όταν πλέον είχε κριθεί η έκβαση του πολέμου.
Δεν χρειάζεται να πω λόγια για τον πίνακα του Πικάσο. Δεν έχω εξάλλου λόγια... Ίσως να μην υπάρχουν κιόλας...
Μέσα σε 27 τετραγωνικά καταγράφεται η ιστορία, ο πόνος, ο παραλογισμός, η απελπισία, 
τα χιλιάδες αναπάντητα "γιατί", τα ελάχιστα εφιαλτικά "διότι".
Όμως αν η απάντηση αρχίζει με ένα "διότι" τότε η ερώτηση είναι λάθος...

Λένε πως η Ευκλίδειος γεωμετρία αδυνατεί να απεικονίσει άλλες διαστάσεις παρά μόνον δύο 
γι' αυτό και δίνει τη σκυτάλη στη Στερεομετρία που ασχολείται με την τρίτη διάσταση καθώς και στα μαθηματικά που μπορούν να "αποδώσουν" εκτός από τις τρεις και μία τέταρτη, αυτήν του χρόνου. Λένε επίσης πως ούτε τα μαθηματικά ούτε η φυσική έχουν ακόμη ανακαλύψει άλλες διαστάσεις, που όμως είναι σίγουρο πως υπάρχουν, πόσο μάλλον δε να τις απεικονίσουν, περιγράψουν, αποδείξουν.
Κι όμως...
Μέσα σε αυτό το δισδιάστατο επίπεδο των 27 όλων κι όλων τετραγωνικών... διασταυρώνονται όλες οι άπειρες διαστάσεις της ζωής... κι αυτές που ξέρουμε κι αυτές που δεν ξέρουμε...
Απεικονίζεται ο πόλεμος, η βιαιότητα, η απελπισία, ο πόνος, υψώνεται ο αδιανόητος όγκος παράνοιας και φρίκης αλλά κυρίως... ακούγεται ο θρήνος.
Ποιός θα στεκόταν μπροστά σε αυτόν τον πίνακα, που βρίσκεται στο Museo Reina Sofίa στη Μαδρίτη, και δεν θα άκουγε το εκκωφαντικό και σπαραχτικό χλιμίντρισμα του αλόγου, τον απελπισμένο επιθανάτιο ρόγχο του ταύρου, τις κραυγές των ανθρώπων την ώρα που πέφτουν νεκροί από τις βόμβες, τα ουρλιαχτά των γυναικών που κρατούν νεκρά τα μωρά τους...

Ο Πικάσο απέφυγε να ζωγραφίσει αεροπλάνα, βόμβες ή ερείπια αλλά "ζωγράφισε" το αποτέλεσμά τους. Ακόμη κι ο ίδιος δεν άντεξε ενδεχομένως να δημιουργήσει αυτό το έργο μεμιάς... Προηγήθηκαν "σπουδές", προσχέδια, προτού ο πίνακας πάρει την ολοκληρωμένη, ανεπανάληπτη, σπαρακτική του μορφή...