Ο διάβολος κρύβεται στις συμμετρίες

Το "Συμπόσιον" του Πλάτωνα – Άνσελμ Φόιερμπαχ, 1873

Και που λες δουλειά δεν είχε ο διάολος... κι έβαλε εμένα να διαβάζω τα λεγόμενα του Αριστοφάνη σ' ένα Συμπόσιο, όπου οι συνδαιτημόνες αποφασίζουν να περάσουν τη βραδιά χωρίς άγρια φαγοπότια όπως συνηθιζόταν αλλά διαλεγόμενοι γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα...

Ο νεαρός ποιητής Αγάθωνας κέρδισε το βραβείο στα Λήναια το έτος 416 π.Χ., επί άρχοντος Ευφήμου. Την επόμενη μέρα κάλεσε σε συμπόσιο όλους τους εξέχοντες άνδρες της αριστοκρατικής τάξης της Αθήνας, επειδή την προηγούμενη δεν είχαν μπορέσει να παρευρεθούν στη γιορτή. Στο συμπόσιο πήραν μέρος ο Αριστόδημος, ο Φαίδρος, ο Αγάθωνας, ο γιατρός Ερυξίμαχος, ο Παυσανίας, ο Αριστοφάνης, ο Αλκιβιάδης και αργότερα ο Σωκράτης. Οι παρευρισκόμενοι αποφασίζουν να περάσουν τη βραδιά όχι με άγριο φαγοπότι, αλλά όμορφα και διαλεκτικά, συζητώντας γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα. Το θέμα του συμποσίου είναι λοιπόν η αναζήτηση της υφής του έρωτα: «τι είναι ο έρωτας;»

Στρογγυλός φτιάχτηκε ο άνθρωπος παιδιά - λέει ο Αριστοφάνης - ολοστρόγγυλος, με κάτι προεξοχές όπως κάμποσα άκρα, τέσσερα πάνω που τα λέμε χέρια και τέσσερα κάτω που τα λέμε πόδια. Ω ναι, φυσικά και είχε πρόσωπο και μάλιστα δύο σε ένα όμως κεφάλι. Ένα πρόσωπο από εδώ και ένα από εκεί. Δεν κοίταζε το ένα το άλλο. Πού να σας τα λέω, μεγάλη δυστυχία μόνο που δεν το καταλάβαιναν τότε. Ο άνθρωπος αυτός ήταν "ανδρόγυνο" με την καλή την έννοια (λες κι υπάρχει κακή έννοια σε πλάσμα που αποτελείται και από γυναίκα και από άντρα) αλλά και με όλα τα συν και τα πλην τους με όλα τα "περιφερειακά" τους, συμπαρομαρτούντα τους, τα τσιριμπίμ τσιριμπόμ τους, με τα όλα τους.
Αλλά...
Ο ένας εδώ κι ο άλλος εκεί, ο ένας στη δύση κι ο άλλος στην ανατολή, ο ένας να κοιτάζει τον βορρά κι ο άλλος τον νότο.
Το διττό αυτό πλάσμα ήταν πολύ δυνατό και με τρομερή αντοχή είχε όμως απίστευτη έπαρση τόσο ώστε να νευριάσει τον Θεό Δία και να σκέφτεται πώς να το τιμωρήσει. Ως και τον οριστικό αφανισμό αυτού του αυθάδους πλάσματος σκεφτόταν. Αν όμως το σκότωνε ποιός θα έκανε θυσίες στους θεούς; 
Αποφάσισε λοιπόν να το (δια)χωρίσει. Πολλαπλά τα οφέλη, σκέφτηκε. Και τους τιμωρεί και τους πολλαπλασιάζει. Περισσότεροι άνθρωποι περισσότερες θυσίες, σκέφτηκε. Γιατί τί άλλο είναι ένας Θεός από κάποιον που τα θέλει όλα δικά του. Άσε που διαχωρίζοντας το πλάσμα αυτό θα έκοβε και τη δύναμή του στα δύο... τόσο που το κάθε μέρος δεν θα ήταν τόσο δυνατό όσο πριν που ήταν ενωμένα.
Αλλά ενώ ο Θεός νόμιζε πως έτσι τους τιμωρούσε δεν συνειδητοποιούσε πως δεν έκανε τίποτα άλλο από το να τους κάνει ευτυχισμένους γιατί κανείς θεός, ούτε καν ο Δίας, δεν είναι αλάνθαστος.
Έτσι λοιπόν όπως τους ...τιμώρησε, ήταν χαρούμενοι γιατί πια έβλεπε ο ένας τον άλλο, βρέθηκαν πλάι πλάι, περπατούσαν μαζί, πιάνονταν από το χέρι, αγκαλιάζονταν και χρησιμοποιούσαν τα γεννητικά τους για να αναπαράγονται, για να νοιώθουν ικανοποίηση και ολοκλήρωση. To κάθε ένα από τα καινούργια αυτά ανθρώπινα πλάσματα ένοιωθε τόσο ολοκληρωμένο το κάθε ένα ξεχωριστά αλλά μη δυνάμενο ή μη θέλοντας βρε αδελφέ να ζήσει χωριστά από το ημίτομό του.
Ο πρόγονος του ανθρώπου κατά Αριστοφάνη, το ανδρόγυνο, το πλάσμα απ' όπου προήλθε, χωρίστηκε όμορφα, κομψά, συμμετρικά σε δύο νέα πλάσματα, τον άνδρα και τη γυναίκα που μαζί δεν κάνουνε και χώρια δεν μπορούνε γιατί ο "διαβολικός" φτερωτός θεός πάει και χώνεται στις πτυχές που έμειναν ανέγγιχτες από τους θεούς, κρύβεται σε αυτές και με χιλιάδες μαγνητάκια/κύτταρα θέλει να επαναφέρει τα συμμετρικά στη θέση όπου ταιριάζουν, "κουμπώνουν" δηλαδή, ώστε οι άνθρωποι μέσα σε αρμονία να απολαμβάνουν τη συνύπαρξη και την ευδαιμονία.

Από τόσο παλιά ο έρωτας του ανθρώπου για τον άλλο, ο έρωτας του κάθε ημίτομου για το συμμετρικό του, μας ενώνει ξανά στην αρχική μας κατάσταση, θέλουμε να γίνουμε πάλι ένα με το ταίρι μας, αν βέβαια το βρούμε αφού στο διάβα των αιώνων τα ημίτομα/συμμετρικά/τμήματα του αρχέγονου ενιαίου ανθρώπου διασκορπίστηκαν, ενέδωσαν σε προκλήσεις και προσκλήσεις, πήραν το καθένα των οματιών του, αλλά ποτέ δεν έπαψαν να αναζητούν αυτό το ταίρι.

Στις μέρες μας κυκλοφορεί ένα "παραμυθάκι", πως ο άνθρωπος αναζητάει το άλλο του "μισό", ενώ δεν είναι έτσι, αναζητά το άλλο του "ολόκληρο" συμμετρικό ημίτομο, αλλά στις μέρες μας οι μεγάλες έννοιες και αλήθειες δεν γίνονται κατανοητές, όλα παραποιούνται, κόβονται και ράβονται στις δικές μας αδυναμίες, προσαρμόζονται στην αίσθηση που έχουν κάποιοι άνθρωποι ότι δεν νοιώθουν ίδιοι ολόκληροι, καθόλου ολοκληρωμένοι, αλλά μισακοί γι' αυτό ψάχνουν όχι το ταίρι τους αλλά αποκούμπι, παρηγοριά, στήριγμα, καλά είναι κι αυτά δεν λέω αλλά έρωτας δεν είναι.

Ακούστε το “Συμπόσιον”, σε μια καταπληκτική ηχογράφηση του 1961 για το ραδιόφωνο της ΕΡΤ με σπουδαίους ηθοποιούς όπως ο Λυκούργος Καλλέργης και ο Νίκος Κουρκουλος και με ραδιοφωνική επιμέλεια του μεγάλου Νίκου Γκάτσου. Θα ενθουσιαστείτε.